PLC Nedir?

PLC, “programmable logic controller” (Türkçe: programlanabilir lojik kontrolcü) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Fabrikalarda bulunan üretim hatlarını oluşturan robot, taşıyıcı bant, pnömatik ekipman v.b. gibi makinelerin elektromekanik kontrolü için kullanılan özel bir bilgisayara verilen isimdir. Üzerlerinde tıpkı bizim projelerimizde kullandığımız Arduino mikrokontrolcü kartları gibi giriş ve çıkış bağlantıları bulunur. Bu sayede çeşitli sensörlerden gelen verinin okunması, oluşturulan program senaryosuna göre çeşitli çıkış birimlerinin (motor sürücüler, solenoid valfler v.b. gibi eyleyiciler) kontrolü ve diğer giriş/çıkış ve izleme (SCADA) birimleri ile haberleşmenin sağlanmasında görev alır.

Bildiğimiz anlamdaki mikrokontrolcü kartlarından PLC’lerin en büyük farkı, çok daha ağır fiziksel koşullarda (yüksek veya düşük sıcaklık, toz ve nem, mekanik titreşim ve darbe, elektronik parazit ve gürültü v.b.) stabilitesini koruyarak çalışabilecek şekilde tasarlanmış olmalarıdır.

PLC Nasıl Çalışır? Nerelerde Kullanılır?

PLC’ler, mantık olarak tıpkı Arduino, PIC v.b. mikrokontrolcüler gibi programlanarak kullanılırlar. PLC’nin yapmasını istediğimiz işlevi, örneğin bir motor sürücünün kontrolünü, üzerinde yer alan giriş ve çıkışları değiştirecek şekilde programlar oluşturarak kontrol ederiz. Günümüzdeki çoğu mikrokontrolcü, giriş/çıkış gerilimi olarak 3.3V veya 5V seviyelerini kullanır. PLC’lerde ise bu gerilim 24V seviyesindedir.

PLC’lerin içerisinde tıpkı bilgisayarlarımzda olduğu gibi bir işlemci, programların saklanması ve çalışması için gerekli RAM ve ROM bellekler, giriş/çıkış modülü, haberleşme modülleri gibi bileşenler bulunur. PLC’nin en büyük özelliği ise, verilen program komutlarının gerçek zamanlı olarak işlenmesi, ve mümkün olan en kısa süre içerisinde giriş/çıkış ve haberleşme gibi dış dünya ile bağlantılı modüllere gönderilerek fonksiyonların gerçekleşmesini sağlamasıdır. Böylelikle zamanlamanın kritik olduğu endüstriyel uygulamalarda kullanılabilirler.

Bir PLC’nin çalışma mantığı şu şekildedir: Girişler okunur ve girişlerin okunduğu andaki lojik değerleri (1 veya 0) hafızada kaydedilir. Yazılan programa göre bu girişler yorumlanır. Gerekli haberleşme işlemleri yapılır ve programlanan çıkışlar yine lojik 1 veya 0 (24V veya 0V ile ifade edilir) olacak şekilde ayarlanır. Yukarıdaki paragrafta bahsettiğim gibi bu işlem oldukça kısa bir sürede (milisaniyeler mertebesinde) gerçekleşir.